Zeg eens “AAAHH!”

Hoe je de mondfunctie van je baby kunt ondersteunen

Let op: De mondfunctie van baby’s kan beïnvloed worden door verschillende factoren, zoals spanning in de nek of schedel, een te strakke tongriem of andere onderliggende aandoeningen. Raadpleeg altijd een zorgverlener die gespecialiseerd is in mondfunctie bij baby’s voordat je met oefeningen begint.

Hallo ouders! 👋

In deze blogpost deel ik een aantal eenvoudige oefeningen en praktische tips die ik vaak geef tijdens consultaties. Deze zijn geen vervanging voor professionele behandeling, maar kunnen wél een waardevolle ondersteuning bieden voor de mond ontwikkeling van je baby—vooral in combinatie met chiropractie.

Doelen van deze mond-oefeningen

Deze oefeningen zijn bedoeld om:

• Spanning in de kaak en mondregio los te laten

• De tongspieren te versterken en beter te coördineren

• Zintuiglijke prikkels te geven voor meer mondbewustzijn

Waarom zijn mond-oefeningen belangrijk?

Oefeningen kunnen de mondfunctie verbeteren, wat kan helpen bij verschillende symptomen zoals een inefficiënte drinktechniek, lucht happen tijdens het drinken of verhoogde lichaamsspanning.

De mond van je baby bevat veel kleine spieren—en net als alle andere spieren, kun je die trainen! Wist je dat baby’s al vanaf de 8e week in de baarmoeder slikbewegingen oefenen? Als er zich ongewenste patronen hebben ontwikkeld, kost het tijd en herhaling om deze te doorbreken.

Vergelijk het met naar de gym gaan: je krijgt geen sixpack na twee sessies. Consistentie is de sleutel!

Een paar dingen om te onthouden:

1. Houd het prettig

Deze oefeningen mogen nooit pijnlijk zijn. Huilt je baby of raakt hij overstuur? Neem dan een pauze en probeer het later opnieuw. Baby’s voelen jouw energie aan—dus adem diep in, glimlach en praat zachtjes terwijl je de oefeningen doet.

💡 Tip: Reageert je baby telkens negatief? Bespreek dit met je behandelaar. Je wilt geen negatieve associatie creëren met aanrakingen in of rond de mond.

2. Herhaling boven duur

Kort en vaak is beter dan lang en zelden.
Herhaal elke oefening 3–5 keer. Een volledige reeks duurt maar 30 seconden tot 1 minuut. Is je baby rustig en geniet hij ervan? Herhaal de reeks gerust 2–5 keer per sessie. Zo niet, neem dan een pauze en probeer het later opnieuw.

Veelvoorkomende fout: ouders besteden te veel tijd aan gezichtsmassage, en tegen de tijd dat de mond aan de beurt is, is de baby het zat.

📅 Ideaal is 4–6 sessies per dag.
Als moeder weet ik: ga niet tellen. Verwerk het gewoon in je dagelijkse routine—tijdens het voeden, verschonen of knuffelen. Soms lukt het 10 keer op een dag, en soms maar 3. Dat is ok.

💆‍♀️ Gezichtsmassage (extern)

Deze zachte massages helpen om spanning in de spieren rond de kaak en mond los te maken—belangrijk voor de mondfunctie.

🖐 Gebruik je vingers (bloot of met handschoenen), of een zachte tool zoals een make-upkwast of elektrische tandenborstel voor andere prikkels.
💡 De druk moet aanvoelen zoals bij het controleren of een tomaat rijp is—of zoals je op je ooglid zou verdragen.

Castillo-Moralles massages

1- Massage van de kaakgewricht (vlak bij de oren)

2- massage van de mondbodem (onder de kin)

3- massage van de lippen

Je kan je baby laten op je vinger zuigen tijdens de massage —dit houdt hem kalm en betrokken. Draait je baby zijn hoofd weg? Dat is vaak het zoekreflex, geen teken van ongemak.

👄 In-de-mond oefeningen

Schone handen zijn een must maar handschoenen zijn niet nodig, tenzij je lange nagels hebt of handarbeid doet. Geen handgel gebruiken—de smaak is vreselijk!

Leg de baby op zijn rug, op de verschoontafel of op je schoot. Iets meer rechtop zitten kan ook, maar zorg ervoor dat het hoofdje in extensie blijft.

1- Massage van de lippen

Maak je vinger een beetje nat met speeksel voor comfort.

2-Wangmassage (aan de binnenkant)

3-Gehemeltemassage (baby gaat vaak zuigen)

Bij een sterke kokhalsreflex, scrol dan naar het einde van dit artikel voor extra tips.

4-Tongdruk (druk zachtjes in het midden van de tong om golvende beweging te stimuleren)

5-Trekspelletje (laat baby zuigen en trek zachtjes aan je vinger)

6-Zuigen + kin omlaag trekken (helpt zuigen zonder kaken samen te klemmen)

7-Lateralisatie (kietel de ondertandevlees links en rechts—de tong moet je vinger volgen)

8-Extensie (kietel de onderlip of tandvlees—kijk of de tong naar buiten komt)

9- Elevatie (til de tong zachtjes op van onderaf)

Eén kant tegelijk: Het is misschien iets minder efficiënt, maar nog steeds heel goed—vooral als het niet lukt om beide kanten tegelijk te doen.

Beide kanten tegelijk: in theorie beter, maar het kan moeilijk zijn voor pasgeborenen met een erg klein mondje.

10-Massage onder de tong (druk zacht op de mondbodem aan weerszijden van de tongriem)

Voor oudere baby’s:

Probeer een leuke oefening die ik “Slang” noem: plaats twee vingers onder de tong en laat je baby proberen ze eruit te duwen!

Na een frenectomie?

Masseer de tongriem alleen na een vrijgemaakte tongriem (frenectomie).
Gebruik de zijkant van je vinger om zachtjes over de tongriem en het littekenweefsel te wrijven—zo voorkom je dat het te strak geneest.

🛑 Huilt je baby veel tijdens deze oefening na de behandeling? Wacht dan een paar dagen en focus eerst op elevatie-oefeningen. Het wordt makkelijker naarmate het geneest.

Dagelijkse activiteiten die de mondfunctie ondersteunen

💤 Slaaphouding van de tong en tongdruk vasthouden (STPH)

Baby’s (en volwassenen…) slapen idealiter met de mond dicht, tong tegen het gehemelte, en neusademhaling.

Fun fact: de eerste drie maanden van zijn leven kan je baby sowieso nog niet door de mond ademen.

Probeer dit:

• Druk zachtjes omhoog onder de kin om de tong naar het gehemelte te helpen

• Trek daarna de kin voorzichtig naar beneden—de tong zou even moeten blijven plakken
  

🤸‍♀️ Tummy Time (Buiklig)

Tummy time is essentieel voor de motorische ontwikkeling én helpt de nek- en tongspieren te rekken.

Aanbevolen duur:

• 0–1 week: 5 minuten per dag

• 1–4 weken: 10 minuten per dag

• 1–2 maanden: 30 minuten per dag

• 2–4 maanden: 45–90 minuten per dag

• 6–8 maanden: zo veel mogelijk tijdens de wakkere tijd

👉 Zie mijn aparte blogpost voor meer tummy time tips! (coming soon)

🐟 Guppy Stretch (voor meer nekflexibiliteit)

• Kantel het hoofdje van je baby lichtjes naar achter

• Houd de mond gesloten om de tong omhoog te stimuleren

• Druk zachtjes op de borst en trek iets naar beneden voor extra stretch

💡 Als je baby dit niet prettig vindt, sla het dan even over en focus op tummy time of probeer het terwijl je baby in een draagdoek rust.

🎯 Leuke & functionele hulpmiddelen

• O Ball – Ideaal voor mondverkenning en tongbeweging

• ARK kauwspeeltjes – Bieden verschillende texturen voor zintuiglijke input

• Myomunchee (vanaf 6 maanden) – Stimuleert kauwen, neusademhaling en juiste tongpositie

Speciale situaties

🤢 Sterke kokhalsreflex

Een gevoelige kokhalsreflex kan wijzen op slechte mondcoördinatie. Begin met externe oefeningen en vermijd het triggeren van de reflex.

Tips:

• Werk aan een goede tonghouding tijdens het slapen

• Breng een paar druppels melk aan op je vinger, dit zal de kokhalsreflex verminderen

• Gebruik zachte trillingen onder de kin

• Masseer alleen het voorste deel van het gehemelte (net achter de tanden)

🏔 Hoog gehemelte

Kan ontstaan als de tong niet goed tegen het gehemelte rust.

Tips:

• Focus op de juiste tongpositie tijdens slaap

• Druk zachtjes naar buiten langs de binnenkant van het tandvlees

Te veel tandjes? Druk met beide wijsvingers op de bovenlip, houd het contact vast en trek langzaam richting de schouders.

Tot slot

Mond-oefeningen kunnen een groot verschil maken in het vermogen van je baby om te voeden, ademen en sterke gezichtsspieren te ontwikkelen. Maar onthoud: dit is slechts één onderdeel van het grotere geheel. Twijfel je ergens over? Neem dan contact op met een gespecialiseerde zorgverlener.

Heeft je baby een tongriem, hoog gehemelte of sterke kokhalsreflex? Je bent niet de enige. Dit vergt tijd, oefening en geduld.

En bovenal: maak het leuk en positief! 😄